Een programma uit de Portugese Renaissance
De 16de en 17de eeuw worden in Portugal wel beschouwd als de Gouden eeuw van de Portugese muziek. In deze periode ontstond binnen de veilige muren van de katholieke kerken en kloosters een ongekende creatieve bloei. De maniëristische kunstvorm ‘polyfonie’, het complexe weefsel van zelfstandige, door elkaar heen gevlochten zangpartijen, kon tot volle wasdom komen.
Vooral de kathedraal van Évora was een belangrijke kweekvijver voor muzikaal talent. Daar gaven zorgvuldig geschoolde knapenkoren 150 jaar lang artistieke ondersteuning aan de religieuze beleving tijdens de mis. Componisten als Manuel Cardoso (1566-1650) en Estêvão de Brito (1575-1641) zijn er gevormd. Namen die we tegenwoordig nog maar zelden horen. Ten onrechte, want hun hoogstaande composities, waarbij schurende harmonieën, verborgen citaten, kruislingse relaties en inventieve tekstplaatsing niet werden geschuwd, verdienen een wereldwijd publiek.
Muziek was toen aan de orde van de dag in alle grote religieuze instellingen: de koninklijke hofkapel, de kathedralen van Lissabon, Évora, Coimbra, Viseu en Braga, het klooster van São Vicente de Fora in Lissabon of het Convento de Cristo in Tomar. Er ontstond een immens en veelkleurig muzikaal landschap.
Een groot veld daarin is voorbehouden aan de Gregoriaanse muziek. Daarnaast ontstaan de ontelbare villancico’s die zowel religieus als profaan konden zijn. Ook instrumentale muziek ontbrak niet: werken voor klavier, harp, viola de mão of instrumentaal ensemble.
De prachtige muziek van componisten als Francisco Garro, Duarte Lobo en Pedro de Cristo – vaak meerkorig en gemengd vocaal-instrumentaal – kleurde er de liturgie in kathedralen en kloosters.